Jako Fizjoterapeuta prowadzę podmiot leczniczy – na jakie ryzyka zwrócić uwagę i jak się przed nimi zabezpieczyć?

Czym jest podmiot leczniczy?

1 lipca 2011 r. weszła w życie Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. Nr 112, poz. 654), która stanowi podstawę prawną funkcjonowania i podziału wszystkich świadczeniodawców medycznych, m.in.:

• prywatny przedsiębiorca,
• zakłady opieki zdrowotnej,
• indywidualne lub grupowe praktyki zawodowe,
• podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych,
• jednoosobowa działalność gospodarcza jako praktyka lub na podstawie umowy z podmiotem,
• spółki cywilne, spółki jawne albo spółki partnerskie.

Działalność lecznicza polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych, które służą zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych, które regulują zasady ich wykonywania.

Poza udzielaniem świadczeń zdrowotnych podmiot leczniczy może również wykonywać działania o charakterze: promocji zdrowia, realizacji zadań dydaktycznych i badawczych w powiązaniu z udzielaniem świadczeń zdrowotnych i promocją zdrowia, w tym wdrażaniem nowych technologii medycznych oraz metod leczenia.

OC obowiązkowe podmiotu leczniczego

Rozporządzenie Ministra Finansów określiły zakres, sumy gwarancyjne i warunki ubezpieczenia OC obowiązkowego dla podmiotów leczniczych. Ubezpieczeniem OC Obowiązkowym objęte są szkody powstałe w następstwie działania lub zaniechania działania, wyrządzone podczas udzielania świadczeń zdrowotnych w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej. W przypadku praktyki fizjoterapeutycznej (indywidualnej lub grupowej) prawne wymagania dotyczące posiadania ubezpieczenia OC, to aktualnie suma gwarancyjna minimum 30.000 euro na jedno i 150.000 euro na wszystkie zdarzenia w okresie ubezpieczenia. Placówka będzie ubezpieczona tylko w zakresie szkód osobowych powstałych w następstwie udzielania świadczeń zdrowotnych. To znaczy, że szkody w mieniu pacjentów, czy szkody np. u osób postronnych przebywających na terenie placówki, nie będą objęte ochroną.

OC dobrowolne podmiotu, co obejmuje?
Przedmiotem dobrowolnego ubezpieczenia jest ustawowa odpowiedzialność cywilna osób objętych ubezpieczeniem za szkody w mieniu lub szkody na osobie wynikające z wypadku, który miał miejsce w okresie ubezpieczenia. Zależnie od potrzeb placówki może obejmować nie tylko szkody wyrządzone w związku z wykonywaniem działalności leczniczej. Ochrona może również obejmować posiadane mienie służące do wykonywania działalności leczniczej.

Ubezpieczenie dobrowolne może również obejmować odpowiedzialność za szkody: w nieruchomościach wynajmowanych lub dzierżawionych od osób trzecich, wyrządzone przez rzecz użyczoną, sprzedaną, dostarczoną, przetworzoną lub wytworzoną przez osoby objęte ubezpieczeniem lub przez podwykonawców.

Naruszenie praw pacjenta

Prawa pacjenta uregulowane są m.in. w ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, a ich przestrzeganie jest obowiązkiem osób wykonujących zawód medyczny. Do praw pacjenta zaliczamy m.in.: prawa do informacji o stanie zdrowia i zachowania tajemnicy, poszanowania godności, intymności i życia prywatnego.

Jeżeli pacjent uważa, że jego prawa zostały naruszone, może zwrócić się do bezpośredniego przełożonego osoby udzielającej świadczenia medycznego, a kolejno do kierownictwa placówki. Oprócz tego, może złożyć skargę na fizjoterapeutę do Rzecznika Praw Pacjenta lub Narodowego Funduszu Zdrowia.

Osoba pokrzywdzona działaniem fizjoterapeuty. sprzecznym z zasadami etyki zawodowej, może także złożyć skargę na działanie fizjoterapeuty do Rzecznika Dyscyplinarnego Krajowej Izby Fizjoterapeutów. Ma on zgodnie z ustawą za zadanie przygotować postępowanie dyscyplinarne i wykonać czynności oskarżyciela przed Sądem Dyscyplinarnym i Wyższym Sądem Dyscyplinarnym. Do najważniejszych zadań Rzecznika Dyscyplinarnego należy również prowadzenie działalności prewencyjnej w zakresie wykroczeń zawodowych i postępowania sprzecznego z zasadami etyki zawodowej.

Ponadto Pacjent może również skierować sprawę do sądu, np. w przypadku naruszenia praw pacjenta. Podstawą do uzyskania zadośćuczynienia w takiej sytuacji, zgodnie z ustawą o prawach pacjenta może być sam fakt ich naruszenia. Uzyskanie zadośćuczynienia nie jest zatem zawsze zależne od jednoczesnego wystąpienia szkody na osobie.

Zgoda na świadczenia zdrowotne

Za najważniejsze prawo pacjenta, a także za najważniejszy obowiązek formalny personelu medycznego należy uznać prawo do wyrażania zgody na świadczenia zdrowotne. Uprawnienie do wyrażania zgody na świadczenia zdrowotne wynika z prawa do samostanowienia pacjenta. Zgodnie z art. 16 Ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, pacjent ma prawo do wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub do odmowy takiej zgody, po uzyskaniu szczegółowych informacji m.in. stanie zdrowia, możliwych metodach diagnostycznych, następstwach terapii, powikłaniach.

Warunkiem prawnej skuteczności zgody pacjenta jest także wyrażenie jej w odpowiedniej, przewidzianej prawem formie i przez uprawniony do tego podmiot. W prawie medycznym należy wyodrębnić pod względem formy dwa rodzaje zgody na świadczenia zdrowotne, tj. zgodę ustną oraz pisemną.

Zgoda pacjenta będzie prawnie skuteczna, jeżeli była poprzedzona odpowiednią informacją oraz była wyrażona:

• świadomie i dobrowolnie,
• uprzednio (tj. przed rozpoczęciem zabiegu),
• w odpowiedniej formie,
• przez osobę uprawnioną.

Pamiętajmy, iż w przypadku pacjenta, który ukończył 16, ale nie ukończył 18 lat, zgoda na wykonanie świadczenia zdrowotnego musi być kumulatywna. Oznacza łączną zgodę samego małoletniego pacjenta i jednego przedstawiciela ustawowego.

Pisemna zgoda jest wymagana w przypadku zastosowania metody leczenia lub diagnostyki stwarzającej podwyższone ryzyko mające wpływ na stan zdrowia lub życia pacjenta, szczególnie często stosowana przy metodach inwazyjnych tj. suche igłowanie, manipulacje, osteopatia, terapie per vaginum/rectum itp.

Jakie spory sądowe mogą się pojawić?

Odpowiednio dobrane ubezpieczenie zapewni zarówno pokrycie kosztów związanych z koniecznością obrony interesów prawnych Ubezpieczonego i jego personelu w niezbędnym zakresie oraz umożliwienie skorzystania z usług Asysty Prawnej.

Ochrona ubezpieczeniowa może obejmować dochodzenie roszczeń odszkodowawczych przez ubezpieczonego oraz dochodzenie roszczeń odszkodowawczych skierowanych przeciwko ubezpieczonemu w postępowaniu sądowym i pozasądowym. Ponadto, ochrona ubezpieczeniowa może obejmować spory w zakresie prawa pracy, ubezpieczeń społecznych, sporów z NFZ, w sprawach karnych oraz praw rzeczowych na nieruchomościach, budynkach lub częściach budynków.

Kompleksowe Ubezpieczenie powinno obejmować następujące koszty: koszty zastępstwa procesowego świadczonego przez jednego adwokata ustanowionego przez Ubezpieczonego w postępowaniu sądowym i pozasądowym, koszty sądowe, łącznie z należnościami dla świadków i biegłych w postępowaniu sądowym oraz koszty postępowania egzekucyjnego, opłaty i koszty w postępowaniu przed organami administracji państwowej i samorządowej, łącznie z należnościami dla świadków i biegłych w tym postępowaniu oraz koszty egzekucji administracyjnej, koszty poręczenia majątkowego przewidzianego dla uniknięcia tymczasowego aresztowania, koszty obrony interesów prawnych strony przeciwnej, o ile Ubezpieczający na mocy prawomocnego orzeczenia sądu zobowiązany jest do ich pokrycia, koszty tłumaczenia dokumentów.

Koordynowanie całego procesu jest istotnym elementem wsparcia, aby nie dezorganizować funkcjonowania podmiotu leczniczego. Wsparcie profesjonalistów z danej dziedziny prawnej, pozwoli odpowiednio szybko zareagować w sytuacji pozwu, czy rozprawy.

Sytuacje kryzysowe

Każdy dzień w podmiocie leczniczym, jest pełen wyzwań i sytuacji stresujących, które mogą doprowadzić do sytuacji kryzysowej. Niezależnie od zajmowanego stanowiska, branża medyczna jest szczególnie narażona na codzienny stres. Natłok obowiązków, dokumentacji do wypełnienia, fala sezonowych zachorowań, duża ilość pacjentów, absencja w zespole, to wszystko może wpłynąć na ryzyko popełnienia błędu.

Oprócz analizowanych wcześniej błędów, w których poszkodowany jest pacjent – konsekwencje mogą być również groźne dla samego Fizjoterapeuty. Pamiętaj, aby zawsze chronić się przed ewentualną ekspozycją na materiał zakaźny, tj. wirus HIV, czy WZW. Do zakażenia może dojść m.in. w przypadku zakłucia igłą, skaleczenia, zachlapania błon śluzowych, uszkodzeń skóry czy ugryzienia. Nawet 75% przypadków zranień powstaje w czasie wykonywania procedur medycznych. Większość z nich to samozranienia, jednak zdarzają się przypadki zranienia przez współpracownika, a także te wynikające z działań pacjenta.

Zachowaj szczególną ostrożność w przypadku pacjentów z ranami pozabiegowymi, z owrzodzeniami lub w przypadku wyboru metody, w której może dojść do przerwania ciągłości skóry lub kontaktu z błonami śluzowymi. Zawsze wtedy pracuj w rękawiczkach, a w przypadku kontaktu, postępuj zgodnie z wytycznymi postępowania poekspozycyjnego.

W przypadku kontaktu Twojego pracownika, jako Kierownik zakładu jesteś odpowiedzialny za ocenę ryzyka zakażenia i zapewnienie pracownikowi badań i leczenia w tym zakresie. Nie można bagatelizować problemu i trzeba działać szybko. W przypadku potencjalnego kontaktu z wirusem HIV, rozpoczęcie leczenia – najlepiej wdrożyć w ciągu 4 godzin od kontaktu z materiałem zakaźnym, a maksymalnie w ciągu 48 godzin.

Ryzyko zarażenia może również wynikać z agresji fizycznej pacjenta na medyka, ale również pozostałego personelu pomocniczego w podmiocie leczniczym. Oprócz agresji fizycznej, pracownicy są również narażeni na przemoc werbalną, warto zadbać o przeszkolenie personelu, jak zachować się w przypadku próby pobicia, uderzenia, czy ataku z użyciem ostrego narzędzia.

Dodatkowym wsparciem dla pracownika po traumatycznym zajściu, może być świadczenie pieniężne, z tytułu napaści fizycznej w trakcie pełnienia obowiązków służbowych.  Świadczenie może być wypłacone niezależnie od tego, czy napaści dokonała osoba pozostająca w stanie wyłączającym możliwość poniesienia odpowiedzialności karnej, ani faktu, czy w wyniku napaści pracownik doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu.

Podsumowanie

Prowadzenie podmiotu medycznego to duże wyzwanie i ogrom codziennej pracy, która ma na celu poprawę zdrowia Waszych pacjentów. Jednak nie zapominajmy, że oprócz dobra pacjentów, zadbać należy również o komfort i bezpieczeństwo pracowników. Nie każdy problem musi spadać na barki Kierownika podmiotu, czy zarząd w przypadku prywatnych spółek. Dbajmy o swój biznes, aby dawał nam satysfakcję z dobrze wykonanej pracy, a rozwiązywanie spraw sądowych i roszczeń faktycznych lub niezasadnych – pozostawmy profesjonalistom.  Poczuj się pod specjalną ochroną z odpowiednio dobranym ubezpieczeniem dla swojej placówki.

Dowiedz się więcej na temat dedykowanego ubezpieczenia INTER Podmioty Lecznicze, umów się z Agentem, aby dopasował zakres do potrzeb Twojej placówki: https://interpolska.pl/sluzba-zdrowia/podmiot-leczniczy

Źródło:

• Prawo do wyrażenia zgody na udzielanie świadczeń zdrowotnych] – Prawa pacjenta i Rzecznik Praw Pacjenta. (Dz.U.2022.1876)
• Ustawaz dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej. (Dz.U.2022.0.633)
• https://www.prawo.pl/zdrowie/podmioty-lecznicze-i-definicje-z-ustawy-o-dzialalnosci-leczniczej,234944.html
• https://interpolska.pl/sluzba-zdrowia/podmiot-leczniczy/